Portal:Musik – Übersicht zum Thema Musik
Jean Paul Egide Martini (* 31. August 1741 in Freystadt; † 14. Februar 1816 in Paris; gebürtig/eigentlich Johann Paul Ägidius Martin oder auch Johann Paul Ägidius Schwarzendorf sowie Martini il Tedesco) war ein deutsch-französischer Komponist.
Leben[]
Martinis Eltern waren der Schullehrer und Organist Andreas Martin und dessen Frau Barbara, die starb, als Johann 6 Jahre alt war. Der Sohn kam zunächst auf das Jesuiten-Seminar nach Neuburg a.d.Donau, wo er bereits mit 11 Jahren als Organist tätig war. Danach zog er nach Freiburg im Breisgau, um Philosophie zu studieren, doch brach er diese Studium bald ab, da er sich mehr der Musik verbunden fühlte. 1760 kam er ins lothringische Nancy, wo er den Namen Martini il Tedesco annahm und 1764 Marguerite Camelot heiratete, die ebenfalls einer Organistenfamilie entstammte. Seine größten Erfolge erzielte Martini nach seinem Umzug nach Paris, wo er vor allem Opern und Marschmusik komponierte. 1788 wurde er als Surintendant de la musique du roi Hofmusiker mit Zuständigkeit für Kirchenmusik und zugleich Intendant der wichtigsten Pariser Bühnen. Mit Ausbruch der Französischen Revolution verlor Martini seine Ämter und floh vor den Unruhen nach Lyon. 1796 erhielt er dann zwar wieder eine Anstellung im Conservatoire de Musique, doch waren die dort komponierten Opern wenig erfolgreich und er wurde 1802 erneut entlassen. In der Folge widmete er sich wieder der Kirchenmusik. Als er bereits weit über 70 war, erlebte er die Restauration der Bourbonen 1814 und er wurde vom König erneut in die Stellung des Surintendant de la musique du Roi berufen. Er komponierte zuletzt noch ein Requiem zu Ehren des hingerichteten Königs Ludwig XVI., das drei Wochen vor seinem eigenen Tod in Saint-Denis uraufgeführt wurde. Martini selbst wurde ein prunkvolles Begräbnis auf dem Friedhof Père Lachaise zuteil. Das Ehrengrab ist allerdings nicht mehr erhalten, da die Konzession nicht weiter gezahlt wurde.[1]
Werke (Auswahl)[]
Das internationale Online-Quellenverzeichnis der Musik RISM enthält 329 Nummern mit Kompositionen und Titeln Martinis, zum Teil mit Incipits, darunter befinden sich Opern und zahlreiche Opernarrangements, teils vom Komponisten selbst erstellt. Es sind dies Klavierauszüge, Auszüge für Gesang und Klavier, Gesang und Gitarre, Gesang und Harfe. Angezeigt werden Kompositionen unter Titeln wie Duo, Chanson, Romances, Air oder Ariette. Daneben stehen nicht wenige geistliche Werke wie zum Beispiel eine Messe Solemnelle für großen Chor und großes Orchester, 4- und 5-stimmige geistliche Gesänge, Choräle, Hymnen sowie pädagogische Werke für Orgel oder Gesang. Martinis Werke werden international in zahlreichen Bibliotheken und Orten von Amerika bis Russland, Italien bis Schweden, Frankreich und Deutschland und anderen aufbewahrt. Fundorte und mehr verzeichnet RISM.
- Opern
- La Convalescence de Thémire (Gaultier), diveritssement in 1 Akt (20. Februar 1765 Fléville)
- L’Amoureux de quinze ans (La double fête) op. 7, Opera comique in 3 Akten, Uraufführung 18. April 1771 (Partitur; Libretto in deutscher Sprache)
- Le Nouveau-né (Pierre Laujon), comédie mêlée d’ariettes in 3 Akten (1772 Chantilly)
- Le Fermier cru sourd ou Les Méfiances (Pierre Laujon), comédie mêlée d’ariettes in 3 Akten (7. Dezember 1772 Paris, Comédie-Italienne, Bourgogne)
- Le Rendez-vous bien employé (Louis Anseaume), comédie-parade in 1 Akt (10. Februar 1774 Paris, Comédie-Italienne, Bourgogne)
- Henry IV, Drame Lyrique in 3 Akten, 14. November 1774
- Le Droit du Seigneur, Oper in 3 Akten, 1783
- L’Amant Sylphe ou La Féerie de l’amour (Antoine-François Quétant), comédie mêlée d’ariettes in 3 Akten (24. Oktober 1783 Fontainebleau)
- Annette et Lubin, Opera comique in 1 Akt, Text: Charles Simon Favart, 6. Februar 1789 (Partitur)
- Sapho, Tragédie in 3 Akten, Text: Constance-Marie Pipelet de Leury, Paris 12. Dezember 1794
- Sophie de Pierrefeu ou Le Sésastre de Messine (Jacques-Antoine de Révéroni Saint-Cyr), drame lyrique/fait historique in 3 Akten (1797/98, nicht aufgeführt)
- Ziméo (Jean-Baptiste Lourdet de Santerre), Oper in 3 Akten (16. Oktober 1800 Paris, Feydeau)
- La Maison louée ou La Maison à deux maîtres (François-Georges Desfontaines-Lavallée), comédie mêlée d’ariettes in 3 Akten (30. August 1806 Paris, Opéra-comique, Feydeau)
- Kirchenmusik
- Messe Solemnelle für großen Chor und großes Orchester
- Messe des morts à grand orchestre 1815
- 8 Messen Nr. 1–8
- Psalmen
- Te Deum Concert spirituel 1790 (verloren)
- Te Deum 1809
- Domine salvum fac Imperatore Napoleonem 1809
- 6 psaumes 1805
- Salutaris hostia 1809
- 6 salutaris hostia 1815
- Deus Deus meus 1815
- Domine in virtute tua 1815
- Domine salvum fa regem 1815
- Ecce sacerdos magnus 1815
- Laudate Dominum 1815
- Laudate pueri Dominum 1815
- Orchesterwerke
- Sinfonie D-Dur - 2 Ob, 2 Hr, Str (1768)
- 6 Sinfonien für Streicher (1768)
- 6 trios à grand orchestre (1770)
- Suite d’airs (1773)
- Symphonie, perf. (1775)
- Allegretto in: François-Charlemagne Lefebvre, Héro et Leander (1799)
- Danse militaire et villageois (1807)
- Werke für Blasorchester (Orchestre d'Harmonie)
- Hymne pour le Republique - Text: Marie-Joseph Chénier
- Hymne pour le festival le 22. semptembre - Text: Leclerc
- Kammermusik
- 6 Quartette op. 1 für Streicher (alternativ Flöte/Oboe)
- 4 Divertimenti op. 3 für Cembalo und Streicher
- 6 Trios für Cembalo obligato, Violine und Violoncello (1766)
- 6 Notturni (1768)
- Politische Lieder und Hymnen
- Prière pour le roi (1793)
- Chant funèbre (1794)
- Hymne à l’agriculture (1796)
- Anniversaire de la fondation de la République (1798)
- Chant trimphal (1798)
- Chant d’allégresse (1801)
- Lieder und Romances (Arrangements für Gesang und Klavier)
- Airs du Droit du seigneur, 3 romances nouvelles (1784), darin Plaisir d’amour
- Petites airs de chant (1785)
- Rondes, ariettes & romances (1792)
- 4e recueil de petits airs de chant (1794)
- Arcabone magicienne
- Scène héroique, ou Cantate sur le mariage de Sa Majesté l’Empereur Napoleon avec S.A. (1810)
- Hymne à Apollon (1811)
- Cantata (1815)
- Plaintes de Maria Stuart
- Pädagogische Werke
- Mélopée moderne, ou L’art du chant réduit en principes
- Plan d’institution d’une musique et éducation nationale
- Ecole d'orgue
- Traité élémentaire d’harmonie et de composition
Ehrungen[]
Der Impasse Martini, eine kleine Seitengasse im 10. Arrondissement von Paris, wurde ihm zu Ehren benannt.
Martinis Geburtsstadt Freystadt beging anlässlich des 200. Todestages das Jahr 2016 als Martini-Jahr.[2][3]
Rezeption[]
Der Schriftsteller Hans Regensburger veröffentlichte 2016 den historisch-biografischen Roman Plaisir d’amour über das Leben Martinis.[4]
Literatur[]
- Antoine-Vincent Arnault: Biographie nouvelle des contemporains. Band 13: Marm–Monn. Librairie Historique, Paris 1824, S. 45–47 (Digitalisat).
- Francis Claudon: Schwarzendorff-Martini en séjour à la cour de Stanislas (1760–1764). In: Yves Ferraton (Hrsg.): Musique en Lorraine. Contribution à l'histoire de la musique à Nancy XVIIe – XXe siècles. Colloque de Nancy, 6 et 7 octobre 1992. Klincksieck, Paris 1994, ISBN 2-252-02973-0, S. 163–168.
- Robert Eitner: Biographisch-Bibliographisches Quellen-Lexikon der Musiker und Musikgelehrten der christlichen Zeitrechnung bis zur Mitte des 19. Jahrhunderts. 6. Band. Breitkopf & Härtel, Leipzig 1902, S. 359–361 (Eitner digital, E-Text der Uni Zürich; PDF; 6,9 MB).
- Elisabeth Faust: Jean Paul Egide Martini und seine Zeit 1741–1816. Ein Oberpfälzer erlangt Weltruhm. Ausstellungskatalog zum Martini-Festival in Neumarkt. Katholisches Bildungswerk, Neumarkt 2002, OCLC 163889558.
- François-Joseph Fétis: Biographie universelle des musiciens et bibliographie générale de la musique. 2. Auflage. 6. Band. Firmin Didot Frères, Paris 1864, S. 7–9 (Digitalisat).
- SL: Martini, Martini il Tedesco. In: Ludwig Finscher (Hrsg.): Musik in Geschichte und Gegenwart. Neuausgabe. Personenteil Band 11. Bärenreiter, Kassel/Metzler, Stuttgart 2004, ISBN 3-7618-1121-7, Sp. 1202–1204.
- Hermann Mendel, August Reissmann: Musikalisches Conversations-Lexikon. Band 7: M–Paisiello. Oppenheim, Berlin 1877, S. 91–92 (Digitalisat).
- Arthur Pougin: Musiciens français du XVIIIe siècle: Martini. N. Chaix, Paris 1864, OCLC 4564460. Sonderdruck aus Revue et gazette musicale de Paris 1864 (Digitalisat).
- François Sabatier: L’Ecole d’orgue de Martini: son influence sur la technique des maîtres français du XIXe siècle. In: L’orgue: histoire – technique – esthétique – musique, Nr. 237 (1996), ISSN 0030-5170, S. 9–21.
- Georg Widenbauer: Ein vergessener Oberpfälzer Tondichter: Johann Paul Ägid Martini. In: Unser Bayern, 3. Jg. (1954), Nr. 10, ZDB-ID 125717-1, S. 76 f.
Weblinks[]
- Werke von und über Jean Paul Egide Martini im Katalog der Deutschen Nationalbibliothek
- Werke von und über Jean Paul Egide Martini in der Deutschen Digitalen Bibliothek
- Liste der Bühnenwerke von Jean Paul Egide Martini auf Basis der MGG bei Operone
- Jean Paul Egide Martini im Bayerischen Musiker-Lexikon Online (BMLO)
- Heike Nasritdinova, F. Ebel: Martini, Jean Paul Egide (2010). Eintrag in der Datenbank des Oberpfälzer Kulturbundes
- M. Elizabeth C. Bartlet: Martini, Jean-Paul-Gilles. In: Grove Music Online (englisch; Abonnement erforderlich; freie Vorschau)
- Gemeinfreie Notenausgaben von Jean Paul Egide Martini im International Music Score Library Project
- Gemeinfreie Noten von Jean Paul Egide Martini in der Choral Public Domain Library (ChoralWiki) (englisch)
- Wer war Jean Paul Egide Martini? Jean Paul Egide Martini-Schule Freystadt
- Kurzbiografie auf der Website von Freystadt
Einzelnachweise[]
- ↑ Uwe Mitsching: Jean Paul Egide Martini: Renaissance zum 200. Todestag? In: Neumarkter Nachrichten, 8. Januar 2016, abgerufen am 19. Januar 2016
- ↑ Freystadt Martini Jahr 2016
- ↑ Wolfgang Fellner: Ein Jahr für berühmtesten Sohn Freystadts. In: Neumarkter Nachrichten, 11. Januar 2016, abgerufen am 18. Januar 2016.
- ↑ Hans Regensburger: Plaisir d’amour – Der Komponist Jean Paul Egide Martini erzählt. Spielberg Verlag, Regensburg-Neumarkt 2016, ISBN 978-3-95452-690-1 (Leseprobe).
Personendaten | |
---|---|
NAME | Martini, Jean Paul Egide |
ALTERNATIVNAMEN | Martin, Johann Paul Aegidius (wirklicher Name); Schwarzendorf, Johann Paul Ägidius; Martini, Jean-Paul-Gilles; Martini il Tedesco |
KURZBESCHREIBUNG | deutsch-französischer Komponist |
GEBURTSDATUM | 31. August 1741 |
GEBURTSORT | Freystadt |
STERBEDATUM | 10. Februar 1816 oder 14. Februar 1816 |
STERBEORT | Paris |
Dieser Wikipedia-Artikel wurde, gemäß GFDL, CC-by-sa mit der kompletten Versionsgeschichte importiert. |